12 Ocak 2008 Cumartesi

Mendil

Dün uzun bir aradan sonra rüya gördüm. Rüyamda mendili elimde sallıyordum. Acaba rüya danışmanlarına mı gitsem ne anlama geliyor? En iyisi gir internete sor bakalım ne anlama geliyormuş dedim ve rüya yorumlayıcıların sayfasını ziyaret etme yerine mendilin tarihini araştırdım.

Avrupa kıtasına mendil 15. yüzyılda ulaşmış. Gerçi daha öncede kullanılan mendil Avrupa topraklarından neden uzaklaştığını bulamadım. Roma’lılar mendili kullanmışlar. Onlar mendili güneşten korunurken, burunlarını da temizliyorlarmış. Roma devleti yıkıldıktan sonra Avrupa devletlerinde mendili bir daha görmek için Fransız denizcilerin Çin’de kadınlarından aldıkları bu örtükleri örtüleri Avrupa’ya getirmelerini beklemek gerekti. Çinli kadınlar mendili hem güneşten korunmak amacıyla hem de bir tanışma aracı kullandığını düşündürüyor araştırmacıları. Avrupa kıtasında güneş çok fazla olmadığı için bu bez parçası önceleri elde taşınmaya başlanmış, zaman içinde el iş işlemeler ile birer sanat eserine dönüşmüş.

Ortaçağ'da insanlar burunlarını kuvvetli bir şekilde havaya hınkırarak temizliyorlardı. Daha sonra burunlarını en yakında en müsait ne varsa örneğin ceketlerinin kollarına siliyorlardı. Zaman içinde bu davranış gelişen koşullar ve teknoloji devrimi ile birlikte hoş karşılanır bir davranış olmaktan çıkmış. Kumaşın ucuz üretimi sayesinde mendil günlük yaşamda her bireyin kullanacağı konuma gelmiştir. Bir temizlik aracı olmuştur.

Bizim tarihimiz içinde mendil ne zaman kullanılmaya başlanmıştır. Şehirlerde bazı insanların ortaçağda olduğu gibi mendil kullanmadan burunlarını hınkırarak temizlemeye devam ediyor. Bundan 30 yıl önce kollarına burunlarını silenlerin hiç azımsanmayacak kadar olduğunu düşünüyorum. Eski filmlerde gördüğüm sahneler bu konuda ki önyargımı tetikliyor! Osmanlı döneminin ise kadınların ellerinde mendillerin olduğunu o döneme ait resimlerde görüyoruz. O dönemi anlatan yazılarda ve sonraki dönemlerde saray çevresi ve konakta yaşayanlar yani şehirli kesim tarafından da mendil kullanılmış. Mendil bir sınıfın ve ayrıcalıkçığı da belirliyordu. Zengin kızlar dere yanlarında dolanırken sevdikleri erkeklerin geçtiği yola mendil atarak iletişim kurma aracı olabiliyordu. Mendil sadece burun temizleme aracı değil, bir iletişim aracıda olmuş tarihimizde!

Günümüzde işlemeli mendillerin yerini kağıt mendiller almış durumdadır. Kağıtlarda son dönemlerde estetik olarak değişiklikler gözlenmektedir. Her türlü ihtiyaç için ayrı biçimlerde mendil üretilmektedir. Mendil kullanmak bir sınıf belirtisi olmaktan çıkmıştır, her bireyin her an kullanabileceği bir araca dönüşmüştür. Bu dönüşüm içinde eskiden işlemeli olan mendillerde tarihteki yerlerini almışlardır. Sanayi devrimi mendilin kullanımını her katmandan insana ulaşmasını sağlamıştır, şimdi bu kullanılan araç bir sanayi ürününe dönmüştür. Sanayi ürünü olan mendiller her ihtiyacı karşılayacak konumdadır.

Dün gece bir rüya görüm, rüyamın içinde mendili bir elimle sallıyordum, sanki birini yolcular gibi. Mendi acaba insanlar ne amaçlarla kullanmıştır? Günümüzde işlemeli mendiller sadece erkeklerde ceketlerin ceplerini süsleyen bir konuma dönüş gibidir. Kravat ile birlikte uyumlu bir şekilde ceket ile kullanılan aksesuar konumdadır. İnsanlar mendili sadece bir burun temizleme aracı olarak baştan beri görmemiştir.
20.12.2007

Hiç yorum yok: