Öncesi ve sonrası

Öncesi ve sonrası

Son dönemde bir 12 Eylül eleştirisi ortaya çıkıyor, o eleştiriye hiç yorumsuz istatistikî bilgiler ile bilgiyle katılmak istedim. Bu konuda birçok makale yayınlandı, kitaplar yayınlandı Yaşam Hakkı ve 12 Eylül / Muzaffer İlhan Erdost’un yazısını okumanızı öneririm. Çünkü derli toplu olarak bu konuda bir yazı yazmış. Elbette birçok dava savunmasında da 12 Eylül öncesi ve sonrası sorgulanmıştır. Ben burada sadece bir bilgi sunmak istedim.

12 Eylül öncesine ait istatistik bilgiler*;

Siyasal amaçla öldürülenlerin yıllara göre sayısı:

1974 5 kişi

1975 27 kişi

1976 87 kişi

1977 265 kişi

1978 760 kişi

1979 993 kişi

1980 1.766 kişi

1974-1980 arasında (12 Eylüle kadar) 2.109'u sol, 1.286'sı sağ görüşlü, 268 diğer siyasi görüşlerden, 281 güvenlik görevlisi, 94 çocuk, 135 belirsiz, toplam 5.388 kişi öldürülmüştü. (Sayılar, gazete taramasıyla oluşturulan: Devrimci Yol Savunması, 12 Eylül Öncesi ve Sonrası, Simge Yayınları, Ocak 1989'dan alındı.)

*********

(1) 26 Ocak-17 Kasım 1974 (yaklaşık 10 ay) - Ecevit başbakan, CHP-MSP koalisyonu, 5 Ölü.

(2) 17 Kasım 1974 - 31 Mart 1975 (yaklaşık 4,5 ay) - Sadı Irmak azınlık hükümeti, 9 ölü.

(3) 31 Mart 1975 - 21 Haziran 1977 (2 yıl 2 ay 10 gün) - Demirel başbakan; 1. MC hükümeti (Adalet Partisi / AP, Milli Selamet Partisi / MSP, Milliyetçi Hareket Partisi / MHP ya da Demirel, Erbakan, Türkeş), 350 ölü,

(1 Mayıs 1977: 34 ölü.)

(4) 21 Haziran 1977 - 22 Temmuz 1977 (1 ay) - Ecevit başbakan / CHP azınlık hükümeti, 21 ölü.

(5) 22 Temmuz 1977 - 5 Ocak 1978 (5,5 ay) - Demirel başbakan, 2. MC hükümeti, 507 ölü.

(6) 5 Ocak 1978 - 13 Kasım 1979 (1 yıl 10 ay) - Ecevit başbakan, CHP, DP (Bozbeyli), CGP (Feyzioğlu) koalisyonu, toplam 2.227 ölü, ayda 190 ölü: (26 Aralık 1978'den 13 Kasım 1979'a kadar (10,5 ay), sıkıyönetim döneminde 995 ölü, ayda 94.8 ölü).

(7) 13 Kasım 1979 - 11 Eylül 1980 (9 ay) - Demirel başbakan / Yeni MC ya da Demirel azınlık hükümeti (MHP ve MSP destekli), aynı zamanda sıkıyönetim dönemi, 2.734 ölü, ayda 303,7 ölü.

Ecevit'in birinci başbakanlığında 5 ölü, ikinci başbakanlığında 21 ölü, üçüncü başbakanlığında 2.227 ölü, (33 ay ya da 1005 günde) 2.253 ölü;

Demirel'in birinci başbakanlığında 350 ölü, ikinci başbakanlığında 507 ölü, üçüncü başbakanlığında 2.734 ölü, (40,5 ay ya da 1117 günde) 3.591 ölü.Öldürümlerin ay ortalaması ise şöyle:

1974/Ecevit 0,5

1974/Irmak 2,0

1975 Demirel 14,3

1977/Ecevit 21,0

1977/78 Demirel 92,2

1978/79 Ecevit 190,0

1979/80 Demirel 303,7

Aralık 1974'ten 12 Eylül 1980'e (69 ay üzerinden), aylık ortalama ölü sayısı, genel toplama göre: 78,1; sol: 30,6; sağ: 18,6; güvenlik görevlisi 4,0'dır.

* Yaşam Hakkı ve 12 Eylül / Muzaffer İlhan Erdost

12 eylül sonrası 1980-1982 yılları arası bilgiler*:

1 milyon 683 bin kişi fişlendi.
Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı.
7 bin kişi için idam cezası istendi.
517 kişiye idam cezası verildi.
Haklarında idam cezası verilenlerden 50'si asıldı (26 siyasi suçlu, 23 adli suçlu, 1'i Asala militanı).
İdamları istenen 259 kişinin dosyası Meclis'e gönderildi.
71 bin kişi TCK'nin 141, 142 ve 163. maddelerinden yargılandı.
98 bin 404 kişi örgüt üyesi olmak suçundan yargılandı.
388 bin kişiye pasaport verilmedi.
30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten atıldı.
14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı.
30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitti.
300 kişi kuşkulu bir şekilde öldü.
171 kişinin işkenceden öldüğü belgelendi.
937 film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı.
23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu.
3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verildi.
400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi.
Gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verildi.
31 gazeteci cezaevine girdi.
300 gazeteci saldırıya uğradı.
3 gazeteci silahla öldürüldü.
Gazeteler 300 gün yayın yapamadı.
13 büyük gazete için 303 dava açıldı.
39 ton gazete ve dergi imha edildi.
Cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirdi.
144 kişi kuşkulu bir şekilde öldü.
14 kişi açlık grevinde öldü.
16 kişi kaçarken vuruldu.
95 kişi çatışmada öldü.
73 kişiye doğal ölüm raporu verildi.
43 kişinin intihar ettiği bildirildi.

*http://tr.wikipedia.org/wiki/12_Eylül_Darbesi
12.09.2006
ismail cem özkan