Olimpiyat
ateşi!
Olimpiyat oyunlar
yaklaşırken ondan ayrı düşünülemeyen ateş’te ülkeleri gezdikten sonra olimpiyat
yapılacak ülkenin şehrine varır, açılışta o ateş ile olimpiyat oyunları boyunca
devam edecek büyük meşale yanar.
Olimpiyat oyunları
Yunanistan’da başladığı kabul edildiği için ateş oradan yola çıkar, çıkış
noktası hep aynıdır ama her olimpiyat yeri ayrı olduğu için her seferinde
farklı rota izler. Modern olimpiyat oyunlar, 1896 yılından beri zaman zaman
kesintiye uğramış olsa da yapılır, peki, olimpiyat bayrağı ve ateşi ilk defa ne
zaman kullanılmıştı?
Öncelikle bayrağı
konusunda kısaca bilgi vereyim; her bir halkası bir kıtayı sembolize eden bayrak
1914 yılında kabul edilmiş, fakat araya giren birinci dünya savaşı nedeniyle
ilk defa 1920 yaz olimpiyatlarında Belçika Anvers şehrinde kullanılmıştır.
"En önemlisi kazanmak değil, katılmaktır" sloganı modern olimpiyat oyunlarının
sloganıdır. Orada amaç sporculara; kazanmak değil, elinden gelen en iyisini yap
demektedir, elbette bu söz soğuk savaşı ile yok sayılmıştır, bloklar arası
yarışa dönüşmüştür.
Olimpiyat oyunlarının
yeniden canlandırılmasındaki temel içgüdü neydi ve neden olimpiyatlar külleri
arasından yeniden doğdu?
“1892'de Paris Sorbonne
Üniversitesi'ndeki bir konuşması sırasında Fransız Baron Pierre de
Coubertin uluslararası spor organizasyonu fikrini öne sürdü.
Coubertin, 1870-71 yıllarındaki Fransa-Almanya savaşında
Fransa'nın yenilgi nedenini ülkede fiziksel eğitimin verilememesi olarak
görüyordu. Spor eğitimini ve spor kurumlarını güçlendirerek ülkede sporu
yaygınlaştırmak ve spordaki rekabetin gerçek savaşları önleyebileceğini
savunuyordu. 23 Haziran 1894'te Coubertin önderliğinde Uluslararası Olimpiyat
Komitesi 13 ülke ve 79 temsilci ile ilk kez toplandı ve Olimpiyat
Oyunlarının yeniden düzenlenmesine ve ilk olimpiyatların 1896'da Atina'da düzenlenmesine karar verdi.”
Bu kadar bilginin içinde meşale ile ilgili bir şey
okuyamadınız değil mi, evet bilinçli olarak meşaleyi sona saklayayım dedim,
çünkü nedense bu konuda bilgiler gözden kaçırılır, bir çok şehirde neden
meşaleye karşı saldırı olduğu konusunda bilgisizlik propagandası yapılır. Her saldırının
arkasında bir protesto vardır, o protestoyu anlayabilmek için başlangıcına göz
atmakta yarar vardır.
1936
olimpiyatları denilince gözünüzde bir şey canlanmayabilir, fakat konuyu
okudukça bildiğiniz bilgiler olduğunu görebilirsiniz, en azından bir çok
belgesel kanalında ya da filmde 1936 olimpiyatları hakkında bir görüntüye
mutlaka karşılaşmışsınızdır.
1 Ağustos
günü Adolf Hitler Berlin şehrinde muhteşem bir organizasyon ile oyunları açmıştır.
Almanya’nın yeni gücünü göstermek için bu açılışa özel önem vermiştir. O güne
yapılan oyunlardan farklı bir şey olmasına özellikle özen gösterilmiş ve Yunanistan’dan
doğan oyunu ora ile Almanya arasında bir ilişki kurulması için ilk defa olimpiyat
ateşini kullanmıştır. Bugün saldırıya uğrayan meşale işte Hitler’in ilk defa
yaktığı meşaledir. Yunan kültürü Avrupa kültürünün temelini oluşturmaktadır,
Makedon kralı İskender gibi dünyaya hiza verecek gücü sembolize etmektedir.
Hitler kullandığı semboller, ışık oyunları, sporcular ile dünyaya mesajlar
verirken, daha çok insanın bu oyunu seyredebilmesi ve görmesi için ilk defa
film olarak kayıt altına aldırmıştır. Hitler bütün dünya sinema salonlarında
gösterilecek kayıtları yaptırarak iki dalda ilki hayata geçirmiştir. Propaganda
aracıdır spor ve güç gösterisinin arenası olmuştur. Fakat bu olimpiyatta
isteklerinin büyük bölümüne ulaşan Hitler’i Amerikalı siyahi atlet Jesse Owens hayal kırıklığına
uğratmış ve Alman sporcular o yarışta altın madalya alamamıştır. En aşağı ırk olarak
gördüğü siyah bir sporcu beyaz ırkı ve üstelik bir Almanı geçmiştir.
Hitler dünyaya verdiği mesaj kısa süre sonra Varşova üzerine
gönderdiği uçaklar ile karşılığını bulmuştur.
Olimpiyat ateşi değişik zamanlarda protestolar ile
karşılaşır, bugünlerde Londra’da bir genç tarafından söndürülmek istendi. İşte bu
protestonun temelinde ikinci dünya savaşını başlatan ve soykırım yapan bir
faşizmin protestosudur.
Dünya gençliğini çağırıyorum! Yazısı ile başlayan bir olimpiyat
meşalesi aslında gençliği nereye sürükleyeceği ve hedefinin ne olduğu
milyonlarca ölülere bakarak anlam kazanır.
İsmail Cem Özkan