Gazete tirajlarına bakarken…

Gazete tirajlarına bakarken…

Gazete tirajlarını Medya Tava sitesi aracılığı ile izliyorum. http://www.medyatava.com/tiraj.asp sayfasında yer alan bilgiler ışığı altında, neler düşündüğümü yazayım…

Bayilerde az satan gazete (Zaman Gazetesi), abone sayısı dahil edildiğinde en çok satan gazete konumuna gelmiştir. Gazete satmıyor, fakat bilinçli bir şekilde okuyucu ile buluşuyor. Buluşma noktası ise, yerel örgütlenmeye verilmiş olan büyük bir emekte saklıdır. Gazete yanında dergiler, web siteleri, TV ve radyoları ile medya devi konumuna gelmiştir. Gazete kendi içinde bir bütünlük taşırken, değişik renkleri içine alıp, kendi rengine benzetmede ustasıdır. Yan yana gelmemesi dahi düşünülemeyen renkler, o gazete çatısı altında buluşmuş, sayfalarından okuyucusuna seslenmektedir. O anlamda kendisini takip eden medya içinde örnek teşkil etmektedir. 12 Eylül rejiminin sağı solu aynı hücrede buluşturma fikrini, gazete sayfaları içinde gönüllü olarak yapmıştır. Dört görüşün temsilcisi artık siyasi yaşamda yoktur ama onun uzantısı ve oradan aldığı destek ile bugünde ayakları üzerinde durmaktadır.

Radikal sağın popüler gazeteleri de satış konusunda 50 binlerin üzerinde durmaktadır. Fikir gazetesi olduğunu söyleyen sağ ve sol gazeteler ise 10 bin rakamının altında satış yapmaktadır. Burada istisnai bir gazete göze çarpmaktadır, Milli Gazete. Bu gazete bir siyasi görüşün gazetesi olduğunu saklamamaktadır. O görüşe uygun yayın politikasını taviz vermeden devam ettirmektedir. 50 bin okuyucu ile fikir gazetesi olduğunu iddia eden gazeteler içinde ayrı bir noktada durmaktadır. Popüler bir söylem tutturmamaktadır, savunduğu siyasi parti görüşlerine uygun haberleri gündemine alıp, o dünya bakış açısına göre yorumlamaktadır.

Fikir gazetesi konumunda olmayan ve ama satışı ve etkisi ile dikkat çeken başka bir gazete (Taraf Gazetesi) vardır. Şu anlık satış ortalaması 50 bin civarındadır. Fikir gazetesi değildir, o yüzden arkasında ideoloji filan aramaya gerek yoktur. Popüler gazeteciler vardır içlerinde, alanlarında uzmanlaşmış köşe yazarlarını içinde barındırmaktadır, fakat gazete yaptığı haberler ve karıştığı polemikler ile gündemde durmaktadır. Gazetenin maddi gücü tartışmalı durumdadır, o yüzden aldığı reklamlara bakarak kimler tarafından desteklendiği daha açık gözükür. Gazete daha çok kavga eder konumdadır. Hükümete ‘gaz’ verir gibi haberler yapmaktadır. Gazetenin “uçan kuşları” durmadan dosyalar taşımaktadır ve o dosyalar çarpıcı cümleler ile okuyucuya ulaştırmaktadır. Kolaj habercilik konusunda basın tarihimiz içinde önemli bir yer elde ettiğini ileriki günlerde göreceğiz. Çünkü açılan davalar sonuçlandıkça, ne kadarı kolaj, ne kadarı gerçek olduğunu gözler önüne serilecektir.

Gazete için iki cephe vardır ve bu iki cepheden bir tarafı açıkça desteklemese de, yapmadığı haberler ile el altından desteklemektedir. Gazete, ordu ve darbe hazırlığı içinde olanlar ile sürekli bir cephe içinde durur gibi haber yapmaktadır. Taraflardan bir tarafı olan hükümete ise, kendisi gibi tepki vermediğinde kızmakta ve hükümetin icraatlarına karşı haberler yapmaktadır. Hükümetten aldığı tepkiye göre haberlerini geri çekmekte ve bir süre sessizlik içinde kalabilmektedir. O kızgınlık, yeni bir dosya geldiğinde ortadan kalkmakta ve hiçbir şey olmamış gibi davranabilmektedir. Gazete yaptığı haberler ile kimin yanında, kimin karşısında olduğunu ve bu cephe içinde yer alamayanları ise bir davanın taraftarı gibi göstermekte uzmanlaşmıştır. Demokrasi anlayışını, kendi durduğu noktayı merkez alarak çizmektedir. O noktadan bakmayanları anlamaz ve anlayış ile karşılamaz. Taraf olmaya zorlar ve savaşta cephedeymiş gibi konumlandırır. Her an baskı göreceklermiş gibi, zaman zaman gazete binası içinde nöbetler tutulur. Bu nöbetleri de yazmaktan geri durmazlar. Gazete hükümet taraftardır, elindeki haberleri çarpıcı bir şekilde kamuya sunmak ve tartışma ortamı yaratmaktır. Gazetenin misyonu şimdilik bu kadar ile çizilmiştir, ileride nasıl bir misyon yükleneceğini kimse bugünden söyleyememektedir.

Fikir gazetesini olduğunu söyleyen gazeteler ise, satışları 10 bin rakamının altındadır. Bunlar kendi okuyucunu yaratmış ve o okuyucu kemikleşmiştir. Gazete en iyi gününde, kötü gününde de okuyucusunu sabit olarak koruyacaktır. O gazeteler, zaman zaman dosyalar açmakta ve dizi yazılar oluşturmaktadır, fakat bu dosyaları açtığı kesim tarafından da okunmadığı satışlarda gözükmektedir. Satışlar, gazete içinde ne yazılırsa yazılsın, yazana değil adına ve temsil ettiği fikre göre okuyucusu olduğunu gösteriyor. O yüzden popüler anlamda çıkışlar yapılmış olmasına rağmen, satışlara yansımamıştır. Gazete yazarları bile, çevresinde onar kişiye gazetelerini okutabilse, bugünkü satışından daha fazla satışa ulaşabilir inancındayım. Gazeteler, haberden çok, köşe yazıları ve sitelerde alınan tartışma forum yazıları ile doludur. Adı üzerinde fikir gazeteleridir. Ve geniş kamuoyu tarafından onların fikirleri merak dahi edilmediği gözükmektedir. Fakat satış dışında web sayfalarına tıklanma oranlarına bakıldığında, beklenmedik bir sayı ile karşılaşırsınız. Satışlarının üç katına kadar web sayfasına tıklanma yapılmaktadır ve köşe yazarları oradan takip edilmektedir. Hepten yok sayıldıkları anlamı da bu sayede ortadan kalkmış olmaktadır. Fikir gazeteleri, örgütlü olduğu kesim tarafından da açıkça okunmadığını, bu satış rakamları ortaya sermektedir.

Bütün bunların dışında yer alan merkez sağı solu temsil ettiğini söyleyen ama işadamları tarafından çıkarılan popüler gazetelerin konumları ise, o anki güce göre konum değiştirmekte ve haberler o güce göre seçilmekte ve sunulmaktadır. Bu popüler gazetelerde belirleyici olan, patronun çıkarıdır. O çıkara uygun kamuoyu oluşturma aracı olarak kullanılabilmektedir. Bir çok büyük medya patronu çalışanlarına uzun zamandır maaş verilememekte ve karın tokluğuna çalıştırmaya zorlanmaktadır. Bir futbol karşılaşması için milyarlarca doları yatırım amacı ile kullanmaktan çekinmeyen gazete patronları, emekçi basın çalışanlarına bir sıcak yemeği bile çok görebilmektedir. Gazetecileri birer meta olarak gören ve verimliliğine göre maaşları derecelenmektedir. Popüler gazeteler haber havuzlarına gelen haberleri işlerine gelenleri kullanmakta özgürdür ve o özgürlüklerini patronlarının çıkarı için rahatlıkla kullanmaktadırlar. Görmek istedikleri haberleri görüp, istemediklerini yok sayabilmektedirler. Gerekli görürler ise, zorunlu ise, haber ya büyütülerek verilebilmekte ya da göze batamayan yerde verilebilmektedir. Popüler gazeteler bulvar gazeteleridir. Bulvar gazetesine özgü magazin haber vermektedirler. Birbirinden okuyucu çalarak ayakta dururlar, yeni okuyucu kazanmak için uğraşmazlar. Okuyucu toplamı gün geçtikçe azalmasına rağmen, istatistiki yalanları tiraj sayıları söylemeye devam eder. Çünkü nüfus artışına uygun okuyucu sayısı artmaz!