Fabrikasyon haberler!

Fabrikasyon haberler!
Fabrikasyon ne demektir? Bant üzerinde ve seri olarak üretilen ürün. Bunu ilk olarak kullanan ve geliştiren Ford olmuştur. Kendi otomobil fabrikasına bant üzerinde araba üretimini yaptırarak bir çok sorundan kurtuldu ve kendi alanında ticari avantaja kavuştu. Bant çalışmasında yetişkin işçiye çok gereksinimi yoktur, kısa sürede yetiştirilerek ihtiyaç duyulan alana uygun eleman yetiştirilerek zamandan ve kişiye bağımlı olmaktan kurtulmuştur.
Fabrikasyon üretim sanayi olan her alanda uygulanmaya yıllar içinde yayılmış ve zaman içinde meslek eğitimi ve meslek kavramı da değişmiştir.
Kalifiye eleman ihtiyacına okullar yanıt veremediği günümüzde, iş yerleri; ısa süreli mesleki iç eğitim ile yeni teknolojiye uygun davranabilecek elemanları kendi bünyelerine yetiştirmektedir. Bir iş yerine bir elemanın işten çıkarılması ya da yeni elemanın işyerine katılması üretim sürecini etkilemez hale gelmiştir. Kısaca işçi üretimdeki emek katkısını kategorize edilerek, diğer emeklerden ve emekçilerden uzaklaştırılarak yabancılaştırılmıştır. Sendikal mücadele ve örgütlü işçi kavramı klasik sanayi devrindeki gibi olmaktan çıkmış, üretimden gelen emek gücü bantlar arasında yok edilmiştir. Emekçi yaşadığı toplumdan, kültürden koparılarak verilen emri yerine getiren, en kısa sürede, verimli şekilde çalışan hale getirilmiştir.
Bir işverene bağlı çalışan işçinin çalışma yeri ve zamanı işverenin istekleri yönünde esnek hale getirmiş, gerek görüldüğü global firmanın bir fabrikasında ya da taşeron olarak aldığı iş alanında çalıştırılabilmektedir. Henüz uluslar üstü firmalar gerektiği kadar büyüyememiştir, hala ulusal çapta çalışan firmalar varlığını korumasına rağmen, uluslar üstü firmalar bu ulusal firmaları global ekonominin çarkı içinde kendi bünyelerine katmaya devam ediyorlar. Bu dönüşümün yaşandığı bir zaman dilimini yaşamaktayız. Bu yeni çalışma biçimi, doğal olarak yeni iş ilişkisinin ve hukukunu da ortaya çıkarmaktadır. Yeni iş sözleşmesi; ulusal çıkarların üstünde firmaların çıkarları üzerine oturmaktadır.
Uluslar üstü firmaların çalışanları (mühendisleri, teknik elemanları) gerek görüldüğünde geçici olarak coğrafya değiştirmekte ve orada en verimli şekilde alanında hizmet vermesi beklenmektedir, verim vermeyen çalışanın sözleşmesi doğal olarak sonlandırılmakta ve yerine yenisi alınmaktadır. Sözleşmede iş akdi ve feshi konusu çizgisi çok keskin kurallar ile çizildiği için, bu yeni işçi diğer işçiler ile ilişki içinde dahi olamamaktadır. Bireysel ve gelecek için (emeklilik) her türlü özveriyi gösterecek ve kendi imkanları ile bir yandan da yeni teknolojik gelişmeyi izleyecektir, eğer teknolojide geri kalırsa iş akdinin sonlanacağını bilmektedir, çünkü global iş piyasasında o işi yapacak çok daha yetenekli işçiler mevcuttur.
Medya alanında bu ilişki söz konusudur, global olarak yatay genişlemektedir.
Haber ajanslarının geçtiği haberlerden beslenen yerel çapta yayın yapan medya araçlarındaki haberlerin bir standarda getirilmesi ve sunulması sonucunda ona uygun okuyucu ve izleyici kesimi oluşturulmuştur. Medya kendi izleyicisini yaratmıştır, izleyicinin ihtiyaçlarına göre haberler yaparak, izleyicinin dünyaya bakış açısını ve yaşam biçimini de belirlemektedir. Global firmaların yarattığı moda artık bütün dünya için üretilmekte, yerel kültürlerin direnişini fast food mantığı içinde yok etmektedir. Medya kısa sürede tüketilen haberler üreterek izleyicinin algısını hepten yok etmektedir. Toplum mühendisleri kendileri için hazırlanan toplumlara her türlü yalanı rahatlıkla ‘doğru ve dürüst’ olarak sunacak işçileri o dişlinin uygun yerine yerleştirerek, kullanmaktadır. Eğer bu kullanıma karşı gelen olursa hemen yerine yenisi ikame edecek, yeni işçiler (medya çalışanı) bulunacaktır.
Fabrikasyon haberler, tek bir elden çıkmış ama başka eller aracılığı ile yayılmaya devam etmektedir. Fabrikasyon haberlerin kaynakları belli yerdendir ve o yer ile ilişkisi olan medya çalışanı, kariyer için önü açıktır. Yeni medya çalışanı bu ilişki içinde olmaktan gurur duymaktadır, çünkü atlatma haber yerine atlatma fabrikasyon haberi ilk veren olmak için ilişkisini sıcak tutmaya özen göstermektedir.
Yeni medya çalışanı; ‘gazetecilik ilkelerine uygun olarak ‘redakte’’ ederek yeniden yazma dışında bu bilgilere pek katkıları yoktur. Büroda masa başında çalışan medya çalışanı, yeni teknolojinin de nimetlerinden yararlanmaktadır. (Burada halen medya etiği içinde çalışan emekçiler söz konusu değildir, onlar da gün geçtikçe azalmaktadır.)
Kaynaklar aynı olmasına rağmen zaman içinde, gazeteci öznesi değişmektedir. Fabrikasyon haber yapan gazeteciler zaman zaman popüler olurken, iktidarın / gündemin değişimi ile popülaritesi yok olmaktadır. Her dönemin kendisine özgü ‘güvenilir’ medya çalışanı hep var olmuştur.
İsmail Cem Özkan