Kurban
Söze nasıl başlayacağımı
bilemiyorum, günlerdir kafamın içinde bir oyun ve oyunun yaratmış olduğu
duygular içinde gece gündüz arasında gidip geliyorum. Her başlangıç sonuç mu,
her sonuç bir başlangıç mı? Her başlangıç yeni insanlar ile iletişime geçmek ve
yeni yaşama adım atmak anlamına mı geliyor?
Her avcı bir anlamda
kurbandır. Her kurban bir anda avcı olabilir. Yaşam döngüsü içine kurgulanan
hayatlar içinde sürprizler ve denetim altında tutulamayan sonuçlara doğru adım
atılabilmektedir.
Her bir cümlesi özen ile
seçilmiş, her bir ayrıntı özen ile yerli yerine konmuş bir oyun ‘Kurban’. Kısaca
konusuna bir göz atalım daha sonra oyun hakkında benim sübjektif görüşümü yansıtayım.
Evin giriş ve salonu. Sıradan
bir gündür, telefon ile konuşan bir kadın koltuğun üzerinde sevgilisi ile
konuşmaktadır. Arzu sesine yansımıştır. Kapının önünde bir adam, birini bekler
gibidir ve o an havagazı tamircisi gözükür ve kapı önünde bekleyen adam o
tamirciyi bıçaklayarak öldürür. Elindeki anahtarı ile kapıyı açar ve tamirciyi
kapının girişinde olan gardolaba ölü vücudunu saklar. Anahtar ile girmiştir,
kapı zorlaması yoktur. Bu sırada kadın banyodadır. Ve kadın ve erkek girişte
karşılaşırlar, bu arada havagazı tamircisinin kıyafetini üzerine almıştır. Havagazı
tamiri için geldiğini belirtir ve olayın kurgusu buradan itibaren sürprizlere
açık bir şekilde başlar. Adam psikopattır, her mimiği, davranışı o özelliğini
abartarak ortaya koyar. Kadın (Diana) olaylardan habersiz bir figürdür,
arzulanan biridir. Katil ile kadın birbirlerini tanımaya başlarlar. Katil kadının
ismini söyler ve kadın şaşırır. Nasıl olurda ismini bilebilir. Ve kendi ismini
belirtir Kirk. Kirk kadının cüzdanını bulmuş, cüzdan içindeki resimden kadını
tanıdığını anlatır. Onu arzulamaktadır ve üçüncü erkeği olmayı istediğini
söyler. Kendisini sevmesini, aksi halde radyo haberlerinde duyduğu cinayetlerin
birindeki kurban kadın olacağı vurgusunu yapar. Diana korkmuştur, dehşet bir
kısır döngü içindedir. Sapık biri evini basmış, onun ile birlikte olmasını söylemekte
ve her an o sapığın elinde kurban olabilecek konumdadır. Olayların akışı içinde soğukkanlılığını
korumakta ve olaylara bilinçli tepkiler vermeyi de ihmal etmemektedir. Bir ara
silahı eline geçirir ama silah boştur, kendisini savunacak başka bir şeyi
yoktur. Teslim olmuştur. Birlikte olurlar. Birlikte olduktan sonra Kirk gerçeği
anlatır. O aslında bir psikoloji tedavi merkezinde tutuklu olarak
gözaltındadır. Orada kendisini muayene eden doktorun sapkın görüş ve
tepkilerine karşı tepkisiz kalarak akıl sağlığını koruduğunu itiraf eder. O doktorun
göz yumması ile hastaneden kaçmıştır. Diana bir gerçek ile yüzleşmiştir. O göz
yuman kişi kendi kocasıdır. Birinci bölüm içinde oyuncuların üstün performansı,
dinamik ve akıcı ve nefes almayacak şekilde yoğun sahnelerin geçişinde
gösterdikleri başarı büyük alkışı hak eder. Oyuncuların üstün performansı
sayesinde oyun daha izlenir ve zamanın nasıl geçtiğini unutursunuz. Işık,
müzik, dekor, oyuncular bir bütünleşmiş, üç duvarlı bir sahnede değil de,
salonun içinde gözünüzün önünde gerçekleşen bir oyunu izler gibisinizdir. Dört duvar
içinde oyun ile bütünleşmiş bir seyirci.
İkinci bölüm aynı dekor ile
ama Diana sandalyeye bağlı, ağzı kapatılmış şekilde görürsünüz. Bu sefer
sahnede üç oyuncu vardır. Diana’nın kocası Doktor Warren’de sahnedeki yerini
almıştır. Doktorun ilk yaptığı iş, daha önce içini boşalttığı komodin
çekmecesinde bulunan silaha kurşun ile doldurmasıdır. Kirk banyodan çıkmış,
doktor ile karşılaşmıştır. Doktor ondan gerçekleri ve neler yaşandığını
konusunda sorular sorar ve yanıt bekler. Yaşananlar ile hiç alakası olmayan bir
öykü anlatır, Kirk. Diana, ağzı kapalı ve elleri bağlı şekilde olayı dehşet
şekilde izler. Warren ile Kirk yüzleşmesi vardır. Birbirlerini görüşme odası
dışında ilk defa tanıyorlardır, bir birlerinin özel yaşamına doğru
bakıyorlardır. Warren karısından hep kuşkulanmıştır ama kanıtlayamamıştır. O bu
yüzden bu kurguyu hayata geçirmiştir ve karısını kendi hastası olan Kirk ile
bir gece baş başa kalmalarını sağlamıştır. Doktor yaşananları kurgulamıştır ve
kurgusunun ne kadar başarılı bir şekilde işlediğini kontrol etmektedir. Tıpkı bilim
insanları gibi olayın sağlamasını yapmaktadır. Sonuçta Warren karısının ölümünü
ister ve Kirk ile konuştukları gibi karısını öldürmesini ister. Kirk, Diana’yı bıçak
ile öldürür! Bu arada bıçak kanlıdır, onu yıkaması için Warren’e verir. Warren
banyoda bıçağı yıkarken Kirk, Diana ile Tamircinin cesetlerinin yerlerini
değiştirir. Tamircinin cesedi salondadır ve yerde sarılı yatmaktadır. Werren geldiğinde
Kirk ceset ile birlikte dışarı çıkar, Warren’in arabası ile Warren’in çizdiği
rotadan gidip kendisi için hazırlanmış pasaportu almak için yola çıkar. Araba sesi
gelir. Bu arada Warren polisi arar ve bir sapık tarafından karısının
öldürüldüğü ihbarını yapar. Konuşma biter bitmez dolaptan önü kanlar içinde
olan Diana çıkar, Diana aslında ölmemiştir. Bir oyun oynamıştır Kirk ile
birlikte. Biraz sonra Kirk’de sahneye çıkar. Doktor Kirk ile karşılaştığında Kirk’ün
silahı üzerinde olduğunu görür ve orada ölür. Kapı girişinde Warren ölmüştür. Kirk
ile daha sonra buluşacağına dair söz veren Diana, Kirk’ü yolcular. Kirk arabası
ile yola çıktığında tıpkı Warren gibi polisi arar ve Kirk’ün yol hattını polise
bildirir ve kocasını öldürdüğünü söyler. Daha sonra oyunun başlangıcında telefon
ile konuştuğu sevgilisini arar.
Oyun burada sona erer ama
alkış durur mu, elbette durmaz. Müthiş bir kurgu ve kurguyu sahneye taşıyan her
emekçiye seyirci tarafından alkışlar gönderilir. Oyun bir bütün olarak çok
başarılıdır. Yönetmeninden, çevirmenine, sahne düzenlemesinden, ışık, müzik,
kostüm… her bir ayrıntı akıllıca düşünülmüş ve hayata geçirilmiş bir
çalışmadır. İmkanı olanların bu oyuna gitmesini öneririm.
Yazı çok uzun olduğu için
oyunun yazarından bahsedemedim ama bu oyunu anlatırken aslında yazarın duruşu
ve tekniği hakkında da bir çok ipucunu anlatım içine yerleştirdim. Ağlama ve
gülmenin iç içe geçtiği, günlük konuşmanın akıcılığı ve mantık işleyişi içinde tuzaklar
ve tuzakların iç içe geçişlerini usta bir dil ile anlatmakta ve
kurgulamaktadır. Küreselleşme karşıtı, yaşadığı zaman dilimi sorgulayan ve
günün duygu ve ahlak anlayışının eleştirisini sahneye taşımakta da büyük bir
başarıya imza atmıştır.
Şimdi kısaca oyun içinde
kullanılan isimlerin çağrışımlarını ve Türkçe karşılıklarını yazarak
cümlelerimi bitireyim.
Diana: Kadın avcı
Warren: Kalabalık ev
Kirk: Kilise
Oyun içinde davranışları ve sözleri
ile bu adlara gerçekten anam verdiğini düşünüyorum…
İsmail Cem Özkan
KURBAN
2 perde | 1 saat 50 dakika
Yazan : MARIO
FRATTI
Çeviren : ÖZCAN
ÖZER
Yöneten : SAYDAM
YENİAY
OYUNCULAR
ŞEBNEM DOKUREL TOPÇUOĞLU
AYDIN ŞENTÜRK
ERDOĞAN AYDEMİR
NURULLAH KALKAN
YÖNETMEN YARDIMCILARI
SENEM CEVHER
FUNDA ESKİOĞLU
DEKOR TASARIMI
IŞIN MUMCU
MÜZİK
NURETTİN ÖZŞUCA
IŞIK TASARIMI
AYHAN GÜLDAĞLARI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder