Şüphe!

Şüphe!

Yaşadığımız çağ şüphe üzerine oturmaktadır, çünkü belirsizlikler sonucu oluşan bir korku çemberi içinde yaşamaktayız. Korku şüpheyi çağırır, çünkü güven duygumuzun bu kadar aşağıya düştüğü başka bir çağ, insanlık tarihi içinde yaşanmış mıdır?

Şüphe son dönemde izlediğim en güzel bir filmin adıdır. Film;
Doubt - Şüphe - 2008
Yönetmen: John Patrick Shanley Oyuncular: Meryl Streep , Philip Seymour Hoffman , Amy Adams , Viola Davis Senaryo: John Patrick Shanley Müzik: Howard Shore Görüntü yönetmeni: Roger Deakins
Film, 1964 senesinden bir anı mercek altına alır. O dönemden bugüne kadar bırakacağı bir şüpheyi de içinde saklar. Bronx’taki St. Nicholas kilisesinin okulunda geçmektedir. Okul ve kilise iç içedir. Sahne bir vaaz ile başlar, vaazın konusu şüphedir. Filimin içine doğru bir davettir. Papaz kendi yaşamını şüphe ile izler ve cemaate aslında kimsenin kendisini tanımadığını söylemektedir ama o papazdır ve toplum üzerinde otoriteyi sembolize eder. Sahnenin arka tarafından öne doğru yürüyen bir rahibe ile karşılaşırız, öğrencileri vaazı iyi dinlemeleri için kontrol eder. Otoritedir. Otoritesini kaba gücün yanında disiplinli duruşu ile göstermektedir.

1964 yılı bir başka açıdan ülke içinde siyahlara bir takım hakların verilmesini de sembolize eder ve siyahlar beyazlar ile aynı okula kayıt edilir. Siyahların beyazlar düzeyinde eşit konuma doğru ilk adımları hissedilir. Kölelik düzeni yok olmuş ama halklar arasında düşünce izleri gözükmektedir. Ayrımcılık görsel olarak ortadan kalkmıştır ama geçmişin disiplini izlerini taşımayadır. Papaz siyah öğrenciyi kollamaktadır ve onu ayinlerde yardımcısı konumda tutmaktadır.

Okulda öğrenciler yanında papazlar ve rahibeler bulunmaktadır. Rahibeler okulda aynı zamanda eğitmendir. Çocuklara ders vermektedirler. O dönemde eğitim, öğrencinin seviyesine öğrenciyi çıkarmak ile yükümlüdür, bugünkü gibi reklam arası eğitim olmamaktadır. Eğitmen, okul içinde disiplin yanında sınıf içinde de disiplinli olmak zorundadır, çünkü o dönemde eğitim, devletin ve bağlı olduğu kurumun öğretilerini öğrencisine en iyi ve disiplini vermek ile yükümlüdür. Okulun saf bir rahibesi vardır. Rahibe James sınıf içinde beklenen disiplinli davranış içinde değildir, gençtir ve tecrübesizidir. Rahibe Aloysius Beauvier ise, okul yöneticisidir ve rahibelerden sorumludur. O haber vermeden sınıflara girmekte ve sınıfları kontrol etmektedir. Kontrol mekanizması sadece öğrenciler üzerine değildir, rahibeleri de kontrol eder. O katı disiplini içinde insancıldır. Yaşlı bir rahibeyi kollamaktadır.

Saf rahibe James bir gün dersteyken Peder Flynn, telefon ile bir öğrencinin odasına gelmesini ister. Öğrenci kolladığı siyah öğrencidir. O öğrencisi ile alışık olmadık bir şekilde odasında görüşmek ister. Öğrenci bir süre sonra geldiğinde, davranışları farklıdır ve olağan olmayan bir durum vardır. Rahibenin dikkatini çeker ve bu dikkat çeken konuları rahibe ve okul müdürü Beauvier ile görüşür. Bu şüpheli durum araştırılmaya başlanır ve sonuç izleyicinin beklemediği alana doğru kayar. Peder siyah öğrenci Donald Miller ile arasında bir ilişki şüphesine kadar gider. Peder kendisini gelişen çağa uyum sağlamak olarak savunur ve geleneksel davranışlar dışında davranış gösterir. Okulun geleneğine ve disiplinine karşı bir duruşu vardır. Bu durum doğal olarak çatışmanın daha derinleşmesine sebep olur. peder kendisini savunurken, rahibe Beauvier’i ikna edemez. Olayın başlangıcına sebep olan rahibe ise, davranışını peder lehine netleştirirken, Beauvier aksi düşüncedir ve bu düşüncesini kanıtlamaya doğru adım atar. Sorgulama ve belge toplama sonucu peder ile baş başa kalır ve her şey aralarında açıkça konuşulur. Şüphe doğrudur ve doğru olmasının sebebi, pederin sürekli yer değiştirmesini öne sürer. Pedere iki yol önerir, ya istifa ya başka yere tayını isteme. Peder tercihini yapar ve kilisede son veda konuşması ile ayrılır.

Şüphe, kesin kanıtlar olmamasına rağmen, doğru olduğu kabul edilmiştir. Fakat filmin can damarı olan son sahne ile başka büyük bir şüphe ile izleyici baş başa bırakılır, çünkü tayin ile peder ödüllendirilmiştir. Ve bu tayinde rol alanlar pederin çok samimi arkadaşlarıdır. Filimin başlangıcında bir sahnesinde aynı masada eğlenirken gözükenlerdir. Büyük şüphe ile sonuçlanır.

Film, konusunun işleyişi ve sahnelerin kullanışı olarak mükemmeldir. Oyuncular ve yönetmen bu dar alanda, bu kadar keskin bir konuyu başarı ile izleyiciye ulaştırır. Eğer imkanınız var ise, şüphe filmine bakın…